భగవద్గీత చతుర్దశ అధ్యాయం (గుణ త్రయ విభాగ యోగం) - Bhagavath Geetha Chapter 14 (Gunatraya Vibhaga Yogam)

భగవద్గీత  చతుర్దశ అధ్యాయం (గుణ త్రయ విభాగ యోగం)

శ్రీభగవానువాచ |
పరం భూయః ప్రవక్ష్యామి ఙ్ఞానానాం ఙ్ఞానముత్తమమ్ |
యజ్ఙ్ఞాత్వా మునయః సర్వే పరాం సిద్ధిమితో గతాః || 1 ||

ఇదం ఙ్ఞానముపాశ్రిత్య మమ సాధర్మ్యమాగతాః |
సర్గే‌உపి నోపజాయంతే ప్రలయే న వ్యథంతి చ || 2 ||

మమ యోనిర్మహద్బ్రహ్మ తస్మిన్గర్భం దధామ్యహమ్ |
సంభవః సర్వభూతానాం తతో భవతి భారత || 3 ||

సర్వయోనిషు కౌంతేయ మూర్తయః సంభవంతి యాః |
తాసాం బ్రహ్మ మహద్యోనిరహం బీజప్రదః పితా || 4 ||

సత్త్వం రజస్తమ ఇతి గుణాః ప్రకృతిసంభవాః |
నిబధ్నంతి మహాబాహో దేహే దేహినమవ్యయమ్ || 5 ||

తత్ర సత్త్వం నిర్మలత్వాత్ప్రకాశకమనామయమ్ |
సుఖసంగేన బధ్నాతి ఙ్ఞానసంగేన చానఘ || 6 ||

రజో రాగాత్మకం విద్ధి తృష్ణాసంగసముద్భవమ్ |
తన్నిబధ్నాతి కౌంతేయ కర్మసంగేన దేహినమ్ || 7 ||

తమస్త్వఙ్ఞానజం విద్ధి మోహనం సర్వదేహినామ్ |
ప్రమాదాలస్యనిద్రాభిస్తన్నిబధ్నాతి భారత || 8 ||

సత్త్వం సుఖే సంజయతి రజః కర్మణి భారత |
ఙ్ఞానమావృత్య తు తమః ప్రమాదే సంజయత్యుత || 9 ||

రజస్తమశ్చాభిభూయ సత్త్వం భవతి భారత |
రజః సత్త్వం తమశ్చైవ తమః సత్త్వం రజస్తథా || 10 ||

సర్వద్వారేషు దేహే‌உస్మిన్ప్రకాశ ఉపజాయతే |
ఙ్ఞానం యదా తదా విద్యాద్వివృద్ధం సత్త్వమిత్యుత || 11 ||

లోభః ప్రవృత్తిరారంభః కర్మణామశమః స్పృహా |
రజస్యేతాని జాయంతే వివృద్ధే భరతర్షభ || 12 ||

అప్రకాశో‌உప్రవృత్తిశ్చ ప్రమాదో మోహ ఏవ చ |
తమస్యేతాని జాయంతే వివృద్ధే కురునందన || 13 ||

యదా సత్త్వే ప్రవృద్ధే తు ప్రలయం యాతి దేహభృత్ |
తదోత్తమవిదాం లోకానమలాన్ప్రతిపద్యతే || 14 ||

రజసి ప్రలయం గత్వా కర్మసంగిషు జాయతే |
తథా ప్రలీనస్తమసి మూఢయోనిషు జాయతే || 15 ||

కర్మణః సుకృతస్యాహుః సాత్త్వికం నిర్మలం ఫలమ్ |
రజసస్తు ఫలం దుఃఖమఙ్ఞానం తమసః ఫలమ్ || 16 ||

సత్త్వాత్సంజాయతే ఙ్ఞానం రజసో లోభ ఏవ చ |
ప్రమాదమోహౌ తమసో భవతో‌உఙ్ఞానమేవ చ || 17 ||

ఊర్ధ్వం గచ్ఛంతి సత్త్వస్థా మధ్యే తిష్ఠంతి రాజసాః |
జఘన్యగుణవృత్తిస్థా అధో గచ్ఛంతి తామసాః || 18 ||

నాన్యం గుణేభ్యః కర్తారం యదా ద్రష్టానుపశ్యతి |
గుణేభ్యశ్చ పరం వేత్తి మద్భావం సో‌உధిగచ్ఛతి || 19 ||

గుణానేతానతీత్య త్రీందేహీ దేహసముద్భవాన్ |
జన్మమృత్యుజరాదుఃఖైర్విముక్తో‌உమృతమశ్నుతే || 20 ||

అర్జున ఉవాచ |
కైర్లింగైస్త్రీన్గుణానేతానతీతో భవతి ప్రభో |
కిమాచారః కథం చైతాంస్త్రీన్గుణానతివర్తతే || 21 ||

శ్రీభగవానువాచ |
ప్రకాశం చ ప్రవృత్తిం చ మోహమేవ చ పాండవ |
త ద్వేష్టి సంప్రవృత్తాని న నివృత్తాని కాంక్షతి || 22 ||

ఉదాసీనవదాసీనో గుణైర్యో న విచాల్యతే |
గుణా వర్తంత ఇత్యేవ యో‌உవతిష్ఠతి నేంగతే || 23 ||

సమదుఃఖసుఖః స్వస్థః సమలోష్టాశ్మకాంచనః |
తుల్యప్రియాప్రియో ధీరస్తుల్యనిందాత్మసంస్తుతిః || 24 ||

మానాపమానయోస్తుల్యస్తుల్యో మిత్రారిపక్షయోః |
సర్వారంభపరిత్యాగీ గుణాతీతః స ఉచ్యతే || 25 ||

మాం చ యో‌உవ్యభిచారేణ భక్తియోగేన సేవతే |
స గుణాన్సమతీత్యైతాన్బ్రహ్మభూయాయ కల్పతే || 26 ||

బ్రహ్మణో హి ప్రతిష్ఠాహమమృతస్యావ్యయస్య చ |
శాశ్వతస్య చ ధర్మస్య సుఖస్యైకాంతికస్య చ || 27 ||

ఓం తత్సదితి శ్రీమద్భగవద్గీతాసూపనిషత్సు బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శ్రీకృష్ణార్జునసంవాదే